Tiroit bezi hastalıkları, tiroit bezi boynun ön tarafında, kıkırdak çıkıntının altında ve nefes borusunun önünde yer alan, yaklaşık 20 gr ağırlığında bir tür salgı bezidir. Bu salgı bezinden T3 ve T4 olarak tanımlanan tiroit hormonları üretilir. Salgılanan hormonların en önemli görevi ise metabolizmayı düzenlemektir. Daha açık şekilde anlatmak gerekirse tiroit hormonları vücutta farklı bölgelerde yapılan bir işin hızını kontrol eder. Metabolizma vücuda alınan gıdaların enerjiye çevrilmesi ve kalori olarak tüketilmesidir. Metabolizma aktif ve fonksiyonel bir şekilde çalışıyorsa vücuda alınan besinler rahatlıkla enerjiye dönüşür ve bu enerji düzenli bir şekilde yakılır. Eğer metabolizma fonksiyonel bir şekilde çalışmıyorsa vücuda alınan besinler enerji ve kaloriye dönüşmekte güçlük çeker. Dolayısı ile fazla kalori yakılamaz, yakılamayan kaloriler yağ olarak depolanır ve ciddi anlamda kilo artışı yaşanır. Tiroit hormonları vücutta neredeyse her organı etkiler.

Tiroit bezi ile alakalı olarak gelişen hastalıklar Tiroit bezinin fonksiyonunda bozukluk ve tiroit bezinde yapısal bozukluk olmak üzere iki grup altında değerlendirilir.

Tiroit bezinin az hormon salgılaması (Hipotiroidizm)

Tiroit bezinin fazla hormon salgılaması (Hipertirodizim-guatr)

Hipotiroidi: Tiroit bezinin aç çalışması yani tiroit yetmezliği olarak tanımlanır. 50 yaşını geçmiş kadınlarda daha fazla görülür. Hipotiroidi belirtileri; Halsizlik, çabuk yorulma, kalp atım hızında yavaşlama, sürekli uyuma isteği, soğuğa karşı dayanıksızlık, hareketlerde yavaşlama, kabızlık, kaş kenarlarında dökülme, cilt kalınlaşması, kuruluk, saç dökülmesi, ses kalınlaşması, kısık ses, yüzde ve gözlerde şişlik olarak sıralanabilir.

Hastalık, bağışıklık sistemine bağlı gelişen hastalıklar, ışın tedavisi, atom tedavisi, tiroiditler, kullanılan ilaçlar, gebelik, iyot fazlalığı, doğumsal hipotiroidi ve hipofiz bezi hasarı nedeniyle oluşum gösterebilir. Hastalığın teşhisi için fiziksel muayene, kan testleri uygulanır. Detaylı bir araştırma sonucu tanı konulabilir. Tedavisi için ilaç tedavisi uygulanır.

Hipertiroidiiiiii: Tiroit bezinin aşırı derecede hormon üretmesi olarak tanımlanır. Halk arasında hastalık zehirli guatr olarak bilinir. Zehirli guatrın belirtileri, iştah olmasına rağmen kilo kaybı yaşamak, kalp atışında hız, çarpıntı, kalp ritim bozukluğu, sinirlilik ve huzursuzluk hali, ter basması, ishal, bağırsak hareketlerinde artış, adet düzensizliği, ellerde titreme, kas güçsüzlüğü ve çabuk yorulma, ciltte incelme, tırnaklarda bozukluk ve kırılganlık, uyku problemleri olarak sıralanabilir.

Zehirli guatr, graves hastalığı, tiroit bezinin iltihabi hastalıkları, sıcak nodüllerin fazla hormon üretmesi, çok fazla iyot kullanımı, tiroit hormon ilaçların fazla kullanılması, cıva zehirlenmesi ve bazı ilaçlar nedeniyle oluşabilir. Hastalığın tanısı için öykü ve fizik muayene alınır. Beraberinde kan testleri ve tiroit sintigrafisi uygulanır. Hastalık farklı şekillerde tedavi edilebilir. Tedavinin şekli hastanın yaşı, hastalığın nedeni, hastanın cinsiyeti ve farklı rahatsızlıkların olup olmadığına bağlı olarak tedavi belirlenir. İlaç tedavisi, radyoaktif iyot tedavisi ve cerrahi tercih edilebilecek tedavi seçenekleri arasındadır.

Guatr: Ortalama 20 gr ağırlığında olan tiroit bezinin normalden daha fazla büyük olması guatr olarak tanımlanır. Guatr ile tiroit bezi aşırı hormon üretebilir ya da hormon üretimi yetersiz olabilir. Guatr neden olan faktörler, iyot yetmezliği, graves hastalığı, tiroit kanseri, tek tiroit nodülü, multinoduler guatr, hashimato hastalığı, gebelik, tiroit bezi iltihabı olarak sıralanabilir. Guatr tanısı için fizik muayene gerçekleştirilir ve fizik muayene ile büyümüş olan tiroit bezi tespit edilebilir. Tiroit bezinin büyümesi bir anormalliğin göstergesi olduğu için guatra yol açan faktörün detaylı bir şekilde araştırılması gerekir. Bazı testler ile hormon üretimi kontrol edilir. Beraberinde tiroit antikorları, ultrasonografi gibi tetkiklere ihtiyaç duyulabilir. Guatr tedavisi, guatrın belirtilerine, büyüklüğüne ve nedenine bağlı olarak değişebilir. İlaç tedavisi ile guatrın büyümesi durdurulabilir. Bazı guatrlarda takip etme yeterli olur. Guatr çok fazla büyükse, ciddi sıkıntılara yol açıyorsa cerrahiye ihtiyaç duyulabilir.