Epidural kanama nasıl tedavi edilir?

Epidural kanama, genellikle kafa travması sonucu beyin zarı olan dura mater ile kafatası kemiği arasındaki bölgede, çoğunlukla arteriyel (atardamar) kaynaklı kan birikmesidir. Özellikle orta meninksiyal arterin yırtılması bu duruma neden olur. "Lucid interval" adı verilen, travma sonrası bilincin bir süreliğine yerine gelip sonra tekrar kötüleştiği bir klinik tablo ile karakterizedir ve acil tıbbi müdahale gerektiren nöroşirürjik bir durumdur.

Epidural kanamanın tedavisi, kanamanın boyutuna, yerine, hastanın nörolojik durumuna ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Temel olarak cerrahi ve cerrahi olmayan (konservatif) yaklaşımlar mevcuttur.

Hasta acil servise ulaştığında ilk yapılacaklar hayati fonksiyonların stabilize edilmesidir.

• Hava yolu, solunum ve dolaşımın (ABC) sağlanması ve sürdürülmesi.
• Yüksek kafa içi basıncını (KİB) düşürmek için medikal tedavilerin (örn. mannitol, hipertonik salin) başlanması.
• Hastanın nörolojik durumunun sık aralıklarla (Glasgow Koma Skalası ile) değerlendirilmesi.
• Hızlı tanı için Bilgisayarlı Tomografi (BT) çekilmesi.

Bu yaklaşım, sadece belirli kriterleri karşılayan hastalar için uygundur.

• Hangi Durumlarda Uygulanır?
• Küçük hacimli kanamalar (genellikle 30 mL'nin altında).
• Klinik olarak nörolojik açıdan stabil ve şuursuzluğu olmayan hastalar.
• Kafa içi basıncında belirgin bir artış olmaması.
• Midline shift (beyin orta hattında kayma) gibi ciddi bulguların BT'de görülmemesi.
• Konservatif Tedavinin İçeriği
• Yoğun bakım ünitesinde sıkı nörolojik takip.
• Seri BT taramaları ile kanamanın ilerlemediğinin gözlemlenmesi.
• Gerekirse kafa içi basıncı monitorizasyonu.
• Semptomatik tedavi (ağrı kesici, bulantı önleyici vb.).

Epidural kanamanın en kesin ve yaygın tedavi yöntemi cerrahidir. Ameliyatın temel amacı, biriken kanı boşaltarak beyin üzerindeki basıyı kaldırmak ve kanamaya neden olan damarı kontrol altına almaktır.

• Hangi Durumlarda Cerrahi Gereklidir?
• Kanama hacminin 30 mL'nin üzerinde olması.
• Hastada bilinç kaybı, nöbet, fokal nörolojik defisit (örn. vücudun bir tarafında güçsüzlük) gibi ciddi nörolojik bulguların olması.
• BT'de belirgin midline shift veya beyin sapı basısı bulguları.
• Kafa içi basıncının medikal tedaviye rağmen kontrol altına alınamaması.
• Konservatif tedaviye rağmen hematomun büyümeye devam etmesi.
• Cerrahi Yöntemler
• Kraniotomi: En sık uygulanan yöntemdir. Kafatasında açılan bir kemik penceresi (kemik flebi) ile hematom boşaltılır ve kanayan damar (genellikle orta meninksiyal arter) koterize edilir veya klipslenir. İşlem sonunda kemik parçası genellikle yerine konur.
• Kraniektomi: Eğer beyin ödemi çok şiddetliyse, kemik parçası geçici olarak çıkarılabilir. Bu, beyinin şişmesi için yer açarak basıncı azaltır. Kemik daha sonraki bir tarihte yerine takılır.
• Burr Hole (Delik Açma): Acil durumlarda veya tanı amaçlı kısıtlı bir girişim olarak kullanılabilse de, epidural hematomun tamamen boşaltılması için genellikle yeterli değildir.

Cerrahi müdahale sonrası süreç kritiktir.

• Hasta, nörolojik durumu yakından izlenmek üzere yoğun bakım ünitesine alınır.
• Kafa içi basıncı, enfeksiyon, nöbet gibi komplikasyonlar açısından takip edilir.
• Fizik tedavi ve rehabilitasyon, nörolojik kayıpların giderilmesinde büyük önem taşır.
• İyileşme süreci, kanamanın büyüklüğüne, cerrahinin zamanlamasına ve hastanın ameliyat öncesi durumuna bağlıdır. Erken müdahale edilen hastalarda tam iyileşme oranı yüksektir.

Epidural kanama, zamanla yarışılan tıbbi bir acil durumdur. Belirtiler (baş ağrısı, bilinç değişikliği, bulantı-kusma, nöbet) ortaya çıktığında veya kafa travması sonrası hastanın durumu kötüleştiğinde derhal 112 Acil Servis aranmalı ve en yakın hastanenin acil servisine başvurulmalıdır. Erken teşhis ve hızlı cerrahi müdahale, hayat kurtarıcı ve kalıcı nörolojik hasarı önleyici en önemli faktördür.