Çölyak Hastalığı

Çölyak hastalığı, glüten olarak adlandırılan proteine karşı savunma sisteminin verdiği bir tepki olarak tanımlanabilir. Çölyak hastalığında ince bağırsak yüzeyinde düzleşme meydana gelir. Çölyak hastalığı şikâyetlerinin bir bölümü meydana gelen düzleşme sonrasında bazı besin maddelerinin emiliminde azalmaya yol açar. Bazen de ince bağırsak dışındaki organlar zarar görebilir. Buğday içerisinde yer alan glüten proteinine karşı meydana gelen reaksiyon nedeniyle çölyak bulguları yaşanmaya başlar. Çölyak basit bir buğday alerjisi değildir. Genlerde yer alan kodlar ile hastalıklar arasında bir bağlantı olduğu düşünülmektedir. Dolayısı ile yakın akrabalarda çölyak hastalığı varsa hastalığın görülme olasılığı yüksektir. Hastalık genetik yatkınlığa sahip olan kişilerde gelişebilir. Çölyak hastalığı çocukluk dönemi dahil her yaş grubunda görülebilir.

Çölyak hastalığında ve çölyaklı kişilerde açığa çıkan klinik tablo her zaman aynı değildir. Çölyak hastalığı bazı vakalarda karaciğer yağlanması, kansızlık gibi bağırsaklarla alakası olmayan bazı organlarda hasara yol açabilir. Bazı vakalarda ise herhangi bir şikâyete yol açmadan sinsi bir şekilde seyredebilir. Çölyak hastalığı belirtileri;

Çölyak hastalığının tanısında ve tedavisinde şikâyetler çok geniş bir yelpazede olabileceği için güçlük yaşanabilir. Çünkü ortaya çıkan bulgular başka hastalıkların belirtisi de olabilir. Hastalık teşhis edildiğinde tedavi süreci glütensiz bir beslenme programı üzerine yapılır. Hasta glütensiz bir beslenme programına uyduğu takdirde şikâyetlerde düzelme sağlanır. Bağırsakların hasarlanmış kısmı onarılır ve bağırsakların daha fazla zarar görmesi engellenir. Çölyak hastalarının arpa, buğday ve yulaf içeren gıdalardan hayat boyu uzak durması gerekir. Bunların haricinde kozmetik ürünler, kıvam arttırıcılar, paketlenmiş gıdalar da glüten içerebileceğinde bu tür ürünlerden de kaçınılması gerekir.

Çölyak hastalarının hastalıkla baş etmesi aslında pek zor değildir. Hastalığa tanı konulduktan sonra beslenmenin glütensiz bir yaşam üzerine değiştirilmesi tedavi için yeterli olur. Bunun için hangi besinlerde glüten var bilmek gerekir.

Hastalık erken dönemde teşhis edilip gerekli tedavi başlatıldığında ince bağırsak ve diğer organlar henüz az hasar görmüş olabileceğinden tedavi daha başarılı olur. Ancak hastalık tanınmaz ve tedavi edilmezse ciddi anlamda hayati risk oluşturabilir. Tedavi ile çölyak hastalarında yaşam tarzı ve kalitesi arttırılarak diğer bireyler ile aynı ölçülere ulaştırılabilir. Bunun için erken dönemde tanı ve tedavi şarttır.