Kulak kristallerinin oynaması nasıl tedavi edilir?

İç kulakta bulunan ve dengemizi sağlamaya yardımcı olan küçük kristallerin yerinden oynamasıyla ortaya çıkan bir baş dönmesi türü, günlük yaşamı önemli ölçüde etkileyebiliyor. Ani hareketlerle tetiklenen bu durum, doğru teşhis ve tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınabiliyor.

20 Kasım 2025

Kulak Kristallerinin Oynaması (BPPV) Nedir?


Kulak kristallerinin oynaması, tıbbi adıyla Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV), iç kulakta bulunan ve dengemizi sağlamaya yardımcı olan küçük kalsiyum karbonat kristallerinin (otokonia) yerinden oynaması sonucu oluşan bir baş dönmesi hastalığıdır. Bu kristaller normalde vestibüler sistemin utrikül ve sakkül adı verilen keseciklerinde bulunur, ancak çeşitli nedenlerle yarım daire kanallarına düşerek bu kanallardaki sıvı hareketini etkiler ve beyne yanlış pozisyon sinyalleri gönderilmesine neden olur. Bu da ani, kısa süreli, şiddetli baş dönmesi ataklarına yol açar.

Kulak Kristallerinin Oynamasının Belirtileri Nelerdir?


  • Baş hareketleriyle (yatakta dönme, yataktan kalkma, yukarı veya aşağı bakma gibi) tetiklenen ani baş dönmesi (vertigo)
  • Bulantı ve bazen kusma
  • Denge kaybı
  • Gözlerde istemsiz hareketler (nistagmus)
  • Baş dönmesinin genellikle 1 dakikadan kısa sürmesi

Kulak Kristallerinin Oynaması Nasıl Teşhis Edilir?


Teşhis genellikle bir Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanı tarafından konur. Doktor, hastanın şikayetlerini dinledikten sonra, baş dönmesini tetikleyen baş hareketlerini içeren fiziksel muayeneler yapar. En yaygın kullanılan testDix-Hallpike Manevrası'dır. Bu testte hasta muayene masasına oturur, doktor hastanın başını 45 derece bir yana çevirir ve hastayı hızla sırtüstü yatırıp başını hafifçe aşağı sarkıtır. Bu sırada hastada baş dönmesi ve gözlerde istemsiz hareketler (nistagmus) gözlemlenirse, BPPV tanısı konulabilir.

Kulak Kristallerinin Oynaması Nasıl Tedavi Edilir?

BPPV'nin tedavisi genellikle ameliyat gerektirmez ve oldukça başarılı sonuçlar veren, "repozisyon manevraları" adı verilen özel baş ve vücut hareketlerinden oluşur. Bu manevraların amacı, yarım daire kanallarına kaçmış olan kristalleri orijinal yerlerine (utrikül) geri göndermektir. Manevralar mutlaka bir uzman doktor veya fizyoterapist tarafından uygulanmalıdır.

En Sık Kullanılan Repozisyon Manevraları:

  • Epley Manevrası: En yaygın kullanılan manevradır. Özellikle arka yarım daire kanalını etkileyen BPPV'de etkilidir. Hasta muayene masasında bir dizi özel baş ve vücut pozisyon değişikliğinden geçer. Bu hareketler, yerçekiminden yararlanarak kristalleri kanaldan çıkarıp utriküle geri taşır.
  • Semont Manevrası: Epley manevrasına bir alternatiftir ve daha hızlı bir şekilde uygulanabilir. Hasta, başı bir yana dönük şekilde hızla yan tarafına yatırılır ve daha sonra diğer tarafına doğru hareket ettirilir.
  • Barbekü (Roll) Manevrası: Yatay (lateral) yarım daire kanalını etkileyen BPPV vakalarında kullanılır. Hasta sırtüstü yatarken, baş ve vücut 360 derecelik bir dizi yuvarlanma hareketi yapar.

Manevra Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Manevradan sonraki 24-48 saat boyunca hastadan aşağıdakilere dikkat etmesi istenir:
  • Başını hızlı hareketlerle öne eğmemesi
  • Yatakta sırtüstü yatmaması, bunun yerine yüksek yastıkla yatması veya sandalyede uyuması
  • Ağır egzersiz yapmaması
  • Başını ani olarak yukarı kaldırmaması (rafa uzanmak gibi)
Bu önlemler, kristallerin tekrar yerinden oynamasını önlemek ve tedavinin kalıcı olmasını sağlamak içindir.

Diğer Tedavi Yöntemleri ve Öneriler

  • Ev Egzersizleri (Brandt-Daroff): Doktor önerisiyle, hastanın kendi kendine uygulayabileceği bir dizi egzersizdir. Özellikle hafif vakalarda veya manevraların uygulanamadığı durumlarda tercih edilir.
  • İlaç Tedavisi: İlaçlar BPPV'yi tedavi etmez, sadece baş dönmesine eşlik eden bulantı ve kusma gibi semptomları hafifletmek için kısa süreli kullanılabilir.
  • Cerrahi Müdahale: Çok nadir durumlarda, manevralara yanıt vermeyen inatçı vakalarda, etkilenen yarım daire kanalını bloke etmek (kanal tıkama ameliyatı) veya iç kulaktaki denge sinirini kesmek gibi cerrahi seçenekler düşünülebilir.

Önemli Uyarı:

Yukarıda bahsedilen manevralar ve egzersizler, kendi kendinize teşhis koyup uygulamanız gereken yöntemler değildir. Yanlış uygulandığında semptomları kötüleştirebilir veya farklı kanallara kristal kaçmasına neden olabilir. Bu nedenle, benzer şikayetleriniz varsa mutlaka birKulak Burun Boğaz (KBB) uzmanınabaşvurmalı ve tedavinizi bir sağlık profesyonelinin gözetiminde almalısınız.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
Çok Okunanlar
Haber Bülteni
;