Taze donmuş plazma hastaya ne zaman uygulanmalıdır?

Taze donmuş plazma (TDP), kanın sıvı kısmı olan plazmanın, kan bankalarında belirli bir süre içinde dondurularak saklanmasıyla elde edilen bir kan ürünüdür. TDP, pıhtılaşma faktörleri, proteinler ve diğer önemli bileşenler açısından zengin bir kaynaktır. Genellikle kan transfüzyonları sırasında, kan kaybı yaşayan veya pıhtılaşma bozukluğu olan hastalar için kullanılır.

Taze donmuş plazma, aşağıdaki bileşenleri içerir:

• Pıhtılaşma faktörleri (özellikle fibrinogen, faktör V, VII, VIII, IX, X, XI ve XII)
• Proteinler (albumin, globulin vb.)
• Elektrolitler (sodyum, potasyum vb.)
• Antikorlar

TDP, kanın doğal dengesini sağlamaya yardımcı olan önemli bir bileşen olarak kabul edilir ve acil durumlarda hayati öneme sahiptir.

Taze donmuş plazma, belirli klinik durumlar ve endikasyonlar altında hastalara uygulanır. Bu durumlar şunlardır:

• Masif kan kaybı: Cerrahi işlemler veya travma sonucu meydana gelen büyük kan kayıplarında, plazma verilmesi, koagülasyon dengesini sağlamak için gereklidir.
• Pıhtılaşma bozuklukları: Hemofili, karaciğer hastalıkları veya DIC (dissemine intravasküler koagülasyon) gibi durumlar, plazma transfüzyonunu gerektirebilir.
• Kanın sıvı kısmının kaybı: Yanık, sepsis veya hipoproteinemi gibi durumlarda kanın sıvı dengesinin sağlanması amacıyla TDP kullanılabilir.
• Acil tıbbi durumlar: Acil servis koşullarında, hızlı bir şekilde pıhtılaşmayı sağlamak için TDP uygulanabilir.

Taze donmuş plazmanın uygulanma zamanı, hastanın klinik durumuna ve mevcut sağlık ihtiyaçlarına göre değişkenlik gösterir. Genel olarak, aşağıdaki durumlarda TDP uygulaması düşünülmelidir:

• Hastanın kanama riski yüksek olduğunda veya mevcut bir kanama durumu varsa, TDP hızlı bir şekilde uygulanmalıdır.
• Laboratuvar testleri (PT, aPTT, fibrinogen seviyeleri) ile belirlenen pıhtılaşma bozuklukları tespit edildiğinde, TDP transfüzyonu yapılmalıdır.
• Hastanın genel durumu, plazmanın uygulanmasını gerektiriyorsa, örneğin, acil bir cerrahi müdahale öncesinde, TDP verilmesi uygun bir yaklaşım olacaktır.

Taze donmuş plazma uygulamasının bazı yan etkileri ve riskleri bulunmaktadır. Bunlar arasında:

• Allerjik reaksiyonlar: TDP transfüzyonu sonrası bazı hastalarda alerjik reaksiyonlar gözlemlenebilir.
• Enfeksiyon riski: Kan ürünleri, enfeksiyon riski taşır; bu nedenle, kan bankalarındaki güvenlik standartlarına dikkat edilmelidir.
• Transfüzyon ilişkili akciğer hasarı (TRALI): Nadir de olsa, TDP uygulaması sonrası akciğerlerde hasar oluşabilir.

Taze donmuş plazma, acil durumlar ve pıhtılaşma bozuklukları için hayati öneme sahip bir kan ürünüdür. Uygulanma zamanı, hastanın klinik durumu ve ihtiyaçlarına göre belirlenmeli, dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir. TDP kullanımı, uygun endikasyonlar altında gerçekleştirildiğinde, hastaların tedavi sürecinde önemli bir rol oynamaktadır.

Taze donmuş plazma, dondurulmadan önce hastadan alınan plazmanın, 24 saat içinde dondurulması ile elde edilir. TDP'nin saklanma süresi, -18 °C'de en fazla bir yıl olarak belirlenmiştir. TDP, kan ürünleri arasında en kısa süre içinde kullanılabilen ürünlerden biridir ve acil durumlarda hızlıca erişilebilir olması, onu önemli kılan bir özelliktir.